Θεσμός πλέον για το ΙΑΚΑ η διοργάνωση του Death Cafe

Μέσα στο Φεβρουάριο του 2025 διοργανώνεται το τρίτο Death Cafe στο πλαίσιο του μαθήματος «Ανθρωπολογία του Θανάτου» (από την Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Πηνελόπη Παπαηλία) στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας (ΙΑΚΑ) του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Το πρώτο έγινε το 2017 και το δεύτερο το 2023 με πολύ μεγάλη προσέλευση. Για το εγχείρημα και για το θέμα της ανισότητας στο θάνατο μίλησε στην ΕΡΤ Βόλου ο Γιάννης Πολυμενίδης που έλαβε το διδακτορικό του από το Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με θέμα “Το Κοιμητήριο στο χώρο και στο χρόνο” και τώρα φοιτά εκ νέου στο ΙΑΚΑ.

Tι είναι τα Kαφέ Θανάτου;

Τα Death Café αποτελούν έναν σχετικά πρόσφατο διεθνή θεσμό, δημοφιλή στην Αγγλία και στις ΗΠΑ (το πρώτο οργανώθηκε στο Λονδίνο το 2011). Το Death Cafe του ΙΑΚΑ προσεγγίζει το θάνατο ανθρωπολογικά δηλαδή όχι ως βιολογικό γεγονός ή ψυχολογική δοκιμασία, αλλά ως κοινωνική σχέση, πολιτικό διακύβευμα και πολιτισμική σημασία. “Η φετινή θεματολογία δεν έχει επίσημα ανακοινωθεί ακόμη όμως μεταξύ των θεμάτων που θα συζητηθούν είναι οι νεκροί από covid 19 και η ανισότητες στο θάνατο. Στην Ελλάδα “διώχνουμε” το θάνατο, δεν θέλουμε να μιλάμε γι αυτό”, επισημαίνει ο κ. Πολυμενίδης που είναι και προϊστάμενος της Διεύθυνσης Κοιμητηρίων του Δήμου Βόλου.

Επιπλέον, εξηγεί ότι δυστυχώς οι άνθρωποι δεν αντιμετωπίζονται ως ίσοι απέναντι στο θάνατο, καθώς ο θάνατος “δεν είναι υπόθεση των νεκρών αλλά των ζωντανών. Άρα ό,τι συμβαίνει έξω στην κοινωνία των ζωντανών, το ίδιο πράγμα αντικατοπτρίζεται και στην κοινωνία των νεκρών. Πλούσιοι φτωχοί, μαύροι, άσπροι, ρατσιστές, χριστιανοί, αλλόθρησκοι, αυτόχειρες, αβάπτιστα βρέφη. Οι διακρίσεις δεν σχετίζονται με τη θρησκεία αλλά με την εκκλησία, όποια και να είναι αυτή. Στη Σύρο υπάρχει ακόμη ως μνημείο το κοιμητήριο των αγγέλων, εκεί που έθαβαν χωρίς διακριτικά τα αβάπτιστα βρέφη που δεν τα διάβαζαν μέσα την εκκλησία γιατί δεν είχαν απαλλαγεί από το προπατορικό αμάρτημα. Αυτά τα έχουν δημιουργήσει οι άνθρωποι, και όχι η θρησκεία. Στη Μ. Βρετανία, στο Winchester υπήρχε κοιμητήριο για τις πόρνες και τα παιδιά τους. Ο χριστιανισμός διαχρονικά, η Εκκλησία των ανθρώπων δηλαδή, είχε απίστευτες διακρίσεις απέναντι στο θάνατο. Ευτυχώς, όλα αυτά σταδιακά σταματούν, καθώς αλλάζει η κοινωνία”.

Επιπλέον, τόνισε ότι ο θάνατος δυστυχώς έχει “ιατρικοποιηθεί”, πεθαίνει ο άνθρωπος μόνος του μέσα σε μία ΜΕΘ ή ένα κρεβάτι νοσοκομείου, αντί να είναι στο σπίτι του, όπως την περίοδο ειδικά του κόβιντ. “Τραγικές καταστάσεις ζήσαμε τότε ενώ ο ειδικός τρόπος ταφής, δημιουργεί πλέον μεγάλο θέμα στην επιβίωση του κοιμητηρίου στον Κούκο”. Τέλος επισήμανε ότι το θέμα της καύσης θα πρέπει να υιοθετηθεί ευρέως και από την εκκλησία για να μην μετατραπεί η Ελλάδα σε ένα “απέραντο κοιμητήριο”. Στην Αγγλία μόνο μιλάμε για 70% αποτεφρώσεις άσχετα με την όποια θρησκεία. Μόνο στο Κούκο είναι ενταφιασμένοι 600 νεκροί από κόβιντ. Κάναμε επέκταση, αλλά αυτό δεν αποτελεί λύση”.