Ένα οδοιπορικό στην πιο επικίνδυνη φυλακή του κόσμου, εκεί όπου ο Ντόναλντ Τραμπ επιθυμεί να στέλνει κρατούμενους μετανάστες όσο και αμερικανούς πολίτες.
Πίσω από τα κάγκελα της φυλακής CΕCOT στο Ελ Σαλβαδόρ βρίσκονται οι πιο επικίνδυνοι κρατούμενοι της Λατινικής Αμερικής: εκτελεστές που έχουν διαπράξει δεκάδες δολοφονίες και εκτίουν ποινές μέχρι… 700 ετών ο καθένας. Κάθε κελί είναι αφυκτικά γεμάτο και οι Αρχές της χώρας αρνούνται να διευκρινίσουν τον αριθμό των ανθρώπων που βρίσκονται έγκλειστοι μέσα σε αυτό το σωφρονιστικό (ο Θεός να το κάνει…) ίδρυμα.
Η φυλακή κατασκευάστηκε μεν πρόπερσι, αλλά ήρθε ξανά στην επικαιρότητα προ μερικών ημερών καθώς η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ και ο πρόεδρος του Ελ Σαλβαδόρ δήλωσαν ότι κατέληξαν σε μια συμφωνία που επιτρέπει στις ΗΠΑ να στέλνουν τόσο κρατούμενους μετανάστες όσο και αμερικανούς πολίτες στο μικροσκοπικό κράτος της Κεντρικής Αμερικής.
Το magnum opus του προέδρου του Ελ Σαλβαδόρ
Ο πρόεδρος του Ελ Σαλβαδόρ Ναγίμπ Μπουκέλε έχει καταστήσει τις σκληρές αυτές φυλακές ως το… σήμα κατατεθέν του επιθετικού αγώνα του κατά του εγκλήματος. Από τον Μάρτιο του 2022, περισσότεροι από 84.000 άνθρωποι έχουν συλληφθεί, πολλοί από αυτούς με ελάχιστη έως καθόλου δίκαιη διαδικασία.
Ακόμα και πριν από την εκστρατεία κατά των συμμοριών, οι φυλακές του Ελ Σαλβαδόρ ήταν διαβόητα βίαιες και υπερπλήρεις, αλλά το απόλυτο… αγνθμ οπθσ του Μπουκέλε είναι το Κέντρο Κράτησης για την Τρομοκρατία ή CECOT, που άνοιξε το 2023.
Σε διάφορα βίντεο που έχουν κατά καιρούς διαρρεύσει στο διαδίκτυο, κρατούμενοι με λευκά μποξεράκια παρελαύνουν στις αυλές των φυλακών και αναγκάζονται να κάθονται σχεδόν ο ένας πάνω στον άλλον. Οι υπεύθυνοι της φυλακής τους στοιβάζουν μέσα σε κελιά χωρίς αρκετές κουκέτες για όλους.
Εκείνη την εποχή, ο Bukele έγραψε στο Twitter: «Το Ελ Σαλβαδόρ κατάφερε να γίνει από την πιο επικίνδυνη χώρα του κόσμου, η ασφαλέστερη χώρα της Αμερικής. Πώς τα καταφέραμε; Βάζοντας τους εγκληματίες στη φυλακή. Υπάρχει χώρος; Υπάρχει τώρα».
Μια φυλακή φαραωνικών διαστάσεων
Ο Μπουκέλε διέταξε την κατασκευή της φυλακής καθώς ξεκίνησε την εκστρατεία του κατά των συμμοριών του Ελ Σαλβαδόρ τον Μάρτιο του 2022. Άνοιξε ένα χρόνο αργότερα στην πόλη Τεκολούκα, περίπου 72 χιλιόμετρα ανατολικά της πρωτεύουσας.
Ικανή να φιλοξενήσει μέχρι και 40.000 κρατούμενους, η CECOT αποτελείται από οκτώ εκτεταμένες πτέρυγες. Τα κελιά του χωρούν 65 έως 70 κρατούμενους το καθένα. Δεν δέχονται επισκέψεις.
Δεν υπάρχουν προγράμματα που να τους προετοιμάζουν για να επιστρέψουν στην κοινωνία μετά την καταδίκη τους, ούτε εργαστήρια ή εκπαιδευτικά προγράμματα.
Δεν τους επιτρέπεται ποτέ να βγουν έξω. Την ίδια στιγμή, ο υπουργός Δικαιοσύνης της κυβέρνησης του Μπουκέλε δήλωσε ότι οι κρατούμενοι δεν θα επιστρέψουν ποτέ στις κοινότητές τους.
Οι κρατούμενοι κάθονται σε σειρές στο διάδρομο έξω από τα κελιά τους για τις ομιλίες ή οδηγούνται σε προγράμματα άσκησης υπό την επίβλεψη των φρουρών.
Οι τραπεζαρίες της φυλακής, οι αίθουσες διαλείμματος, το γυμναστήριο και τα επιτραπέζια παιχνίδια είναι μόνο και αποκλειστικά για τους φύλακες.
«Είναι αδύνατο να αποδράσει κανείς»
Τον Απρίλιο του 2021, ένα χρόνο πριν από την έναρξη της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, η κυβέρνηση ανέφερε σχεδόν 36.000 κρατούμενους.
Η κυβέρνηση δεν επικαιροποιεί τακτικά τον αριθμό αυτό, αλλά η οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Cristosal ανέφερε ότι τον Μάρτιο του 2024 το Ελ Σαλβαδόρ – με συνολικό πληθυσμό 6,36 εκατομμύρια – κρατούσε στις φυλακές του πάνω από 110.000 άτομα, συμπεριλαμβανομένων όσων είχαν καταδικαστεί σε φυλάκιση και όσων ανέμεναν ακόμη τη δίκη τους.
«Είναι αδύνατο να αποδράσει κανείς. Αυτοί οι ψυχοπαθείς θα περάσουν ολόκληρη τη ζωή τους πίσω από αυτά τα κάγκελα», λέει ο διευθυντής της φυλακής υψίστης ασφαλείας στην φωτορεπόρτερ Lissette Lemus, δημοσιογράφο από το Ελ Σαλβαδόρ, η οποία είναι επίσης μέλος του #CONNECTASHub.
Οι «Κανόνες Νέλσον Μαντέλα»
«Περνώντας την πύλη ασφαλείας μιας από τις οκτώ πτέρυγες, σπεύδουμε να παρατηρήσουμε τους κρατούμενους της τεράστιας πτέρυγας κελιών, αλλά εμείς είμαστε αυτοί που παρατηρούνται από τα επικίνδυνα και φοβερά μέλη των Maras και των υπολοίπων συμμοριών», τονίζει η φωτορεπόρτερ.
Η ξενάγησή της ξεκινά με αυστηρούς ελέγχους ασφαλείας: ανιχνευτής μετάλλων σε αψίδα, σαρωτές σώματος και χειροκίνητο έλεγχο που διενεργείται από τους φύλακες.
Ο σωφρονιστικός υπάλληλος που την ξεναγεί της λέει ότι «το σύστημα της φυλακής έχει σχεδιαστεί σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα μέγιστης ασφάλειας και τηρεί όλα τα ανθρώπινα δικαιώματα».
«Όμως τα λόγια του έρχονται σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς διεθνών οργανισμών για παραβιάσεις των ελάχιστων προτύπων των φυλακών, γνωστών και ως “Κανόνες Νέλσον Μαντέλα”», σημειώνει εμφατικά η δημοσιογράφος.
Τα μέλη αντίπαλων συμμοριών «συγκατοικούν» σε κελιά
Τα μέλη της Mara Salvatrucha και του Barrio 18, που κάποτε ήταν αντίπαλοι μέχρι θανάτου, αναμειγνύονται στα 32 κελιά της πτέρυγας της ξενάγησης, όπου συνυπάρχουν ειρηνικά και χωρίς να βλάπτουν ο ένας τον άλλον. Τα φώτα είναι αναμμένα 24 ώρες το 24ωρο για τον έλεγχο των κινήσεων των κρατουμένων.
Ο διευθυντής επανέλαβε ότι η ειδική μεταχείριση είναι εκτός συζήτησης. Οι επισκέψεις οικογενειών δεν επιτρέπονται. Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχουν καθόλου επισκέψεις, λόγω του εγκληματικού προφίλ του κάθε κρατούμενου. «Πρόκειται για εγκληματίες, ψυχοπαθείς, κοινωνιοπαθείς. Οι χειρότεροι από αυτούς βρίσκονται εδώ», δήλωσε.
Μια κίτρινη γραμμή ορίζει το όριο για την προσέγγιση των κελιών. Απαγορεύεται η υποβολή ερωτήσεων στους κρατούμενους.
Οι κρατούμενοι είναι κλειδωμένοι όλη την ημέρα. Βγαίνουν μόνο για 30 λεπτά για μια βόλτα στην κεντρική αίθουσα φορώντας χειροπέδες στα χέρια και τα πόδια.
Η μόνη δραστηριότητα που μπορούν να κάνουν μέσα στα κελιά τους είναι η ανάγνωση της Βίβλου, αλλά αυτό το προνόμιο δεν ισχύει για όλους.
Στο CECOT, οι κρατούμενοι έχουν επαφή μόνο με άλλους κρατούμενους, τους δεσμοφύλακες και τους ιατρούς που επισκέπτονται τη φυλακή για να παραδώσουν τα φάρμακα σε όσους έχουν συνταγή.
Η Cristosal ανέφερε το περασμένο καλοκαίρι ότι τουλάχιστον 261 άνθρωποι πέθαναν στις φυλακές του Ελ Σαλβαδόρ κατά τη διάρκεια της καταστολής των συμμοριών. Η ομάδα και άλλοι αναφέρθηκαν σε περιπτώσεις κακοποίησης, βασανιστηρίων και έλλειψης ιατρικής φροντίδας.
