Παρουσίαση βιβλίου του Χρήστου Φώτου-Πίνα στο Πορφυρογένειο Πολιτιστικό Κέντρο Αγριάς

Ο Λαογραφικός Σύλλογος Βλάχων Βόλου και ο Αναπτυξιακός – Πολιτιστικός Σύλλογος «Η ΔΡΑΚΕΙΑ» παρουσιάζουν στο Πορφυρογένειο Πολιτιστικό Κέντρο Αγριάς την Κυριακή 16-2-2025 και ώρα 07:00 μ.μ., το βιβλίο του Χρήστου Φώτου – Πίνα, «Κεφαλόβρυσο Πωγωνίου, οι Βλάχοι, το Μιτζηντέη και οι οπλαρχηγοί Πιναίοι».

Το βιβλίο απευθύνεται στην επιστημονική κοινότητα της λαογραφίας, στους Βλάχους και στο αναγνωστικό κοινό της Μαγνησίας και ιδιαίτερα του Σέσκλου και του Αλμυρού.

Η μελέτη αυτή βασίστηκε στη βιβλιογραφική έρευνα, στην αρχειακή έρευνα και στις καταγραφές των ξένων περιηγητών, την περίοδο 1800 – 1910, του W.M Leake, του G. Weigand, του L. Heuzey, του Alan Wace και του Maurice Thomson, που προσέφεραν πολύτιμες πληροφορίες για την καταγραφή των ηθών και εθίμων των Βλάχων.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στη Μοσχόπολη, την κοιτίδα των Βλάχων, μια και εκεί μιλούσαν αποκλειστικά τη βλάχικη γλώσσα και διέπρεψαν πολλοί αξιόλογοι άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών. Την αποκάλεσαν «Θεοφρούρητη», θεωρείτο η «Ιερουσαλήμ των Βλάχων», κατ’ άλλους «Αθήνα της Τουρκοκρατίας» ή «Παρίσι της Ανατολής» και αναγνωρίστηκε ως ένα κοινωνικοοικονομικό πρότυπο ανάπτυξης. Η οικονομική ευμάρεια της Μοσχόπολης προκάλεσε ζωηρή πνευματική κίνηση και δημιουργήθηκε η περίφημη «Νέα Ακαδημεία», που αποτέλεσε ένα από τα σπουδαιότερα πνευματικά ιδρύματα του υπόδουλου Γένους. Η πλούσια βιβλιοθήκη και το τυπογραφείο, που διέθετε, σε συνδυασμό με το συγγραφικό και διδακτικό έργο πολλών επιφανών λογίων, όπως ο Θεόδωρος Καβαλλιώτης, ο Δανιήλ Μοσχοπολίτης και άλλοι, μετέτρεψαν την πόλη σε κέντρο του ελληνικού διαφωτισμού, που είχε ως σκοπό τη διάσωση της ορθοδοξίας και της ελληνικής ταυτότητας. Από τους Μοσχοπολίτες που διέπρεψαν στη Βιέννη, η σημαντικότερη ήταν η οικογένεια Σίνα. Από τις αρχές κιόλας του 19ου αιώνα, ο οίκος των Σίνα συγκαταλεγόταν ανάμεσα στους τρεις μεγαλύτερους τραπεζικούς οίκους της Αυστρίας και έλαβε από τον Αυτοκράτορα την άδεια να χρηματοδοτήσει τον πρώτο σιδηρόδρομο της Μοναρχίας και την ατμοπλοΐα του Δούναβη. Ο Σίμων Σίνας ήταν εκείνος που δημιούργησε τον πλούσιο εμπορικό οίκο και το έργο του επεξέτειναν με μοναδικό τρόπο ο γιος του Γεώργιος και ο εγγονός του Σίμων. Ο Γεώργιος, μάλιστα, διατέλεσε πρώτος γενικός πρόξενος της Ελλάδας στην Αυστρία από το 1834. Μετά τον θάνατό του, τη θέση του πήρε ο Σίμων Σίνας ο νεότερος (1810 – 1876), ο οποίος πολιτογραφήθηκε Έλληνας, ανέλαβε τη θέση του πρέσβη και συνέχισε το ευεργετικό έργο του πατέρα του, τόσο στην Ουγγαρία, όσο και στην Ελλάδα, χρηματοδοτώντας την ανέγερση της Ακαδημίας Αθηνών, του Οφθαλμιατρείου, του Αστεροσκοπείου κ.α Δυστυχώς η καταστροφή του 1769 επέφερε το τέλος της, ολόκληρα χωριά καταστράφηκαν και οι κάτοικοί τους διασκορπίστηκαν σε Μακεδονία, Ήπειρο, Θεσσαλία και Αλβανία.

Στο βιβλίο γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στους οπλαρχηγούς Πιναίους και την επανάσταση στην Ήπειρο το 1878.
Οι Πιναίοι ήταν ένα μεγάλο μιλέτι (σόϊ θα λέγαμε σήμερα), που ήταν οι πλούσιοι τσελιγγάδες της περιοχής στο Μιτζηντέη (Κεφαλόβρυσο Πωγωνίου) και στη Βόρεια ‘Ηπειρο. Ο Νάσος Πίνας, με όλους τους συγγενείς μαζί και άλλοι Βλάχοι (Ντουκαίοι, Νασαίοι, Ναναίοι, Τσεπαίοι κ.α.) από το Μιτζηντέη, πρωτοστάτησαν στην επανάσταση του 1878 στην ‘Ηπειρο. Το Φεβρουάριο του 1878, όπως αναφέρει και ο Μιλτ. Σεϊζάνης, στο βιβλίο του, ο Νάσος Πίνας, επικεφαλής καπετάνιος των εξεγερμένων Βλάχων, αντιστάθηκε στον Τουρκικό στρατό που κατέβαινε από τις περιοχές Πρεμετής και Αργυροκάστρου προς τους Αγίους Σαράντα, όπου ήταν το Λικούρσι, κέντρο της εξέγερσης. Η καθυστέρηση που προκάλεσε ήταν απαραίτητη, ώστε να προλάβουν να οργανώσουν καλά την αντίσταση στο τελικό σημεία σύγκρουσης, στο Λικούρσι και στο ομώνυμο φρούριο – κάστρο. Στη Ράχη της Δρόβιανης έγινε η μεγάλη μάχη, όπου πολλοί σκοτώθηκαν και όσοι γλίτωσαν οπισθοχωρώντας, κλείστηκαν στο οχυρό του Λικουρσίου μαζί με τον μεγάλο όγκο των εξεγερμένων, και έδωσαν την τελική μάχη. Δυστυχώς από τους Πιναίους σώθηκε μόνο ο Νάσος Πίνας, ενώ ο Πύλιος Πίνας, ο Πέτρος Πίνας, ο Μηνάς Πίνας, ο Θόδωρος Πίνας και ο Βασίλης Νάσος σκοτώθηκαν. Η μάχη της Δρόβιανης τυλίχτηκε από τον θρύλο και τραγουδήθηκε από όλες τις φυλές της ευρύτερης περιοχής, Γκραίκους, Βλάχους και Αρβανίτες.

Η αποτυχημένη επανάσταση του 1878 στην Ήπειρο και η καταστροφή του Λυκουρσίου και των γύρω χωριών υπήρξε καταλυτικός παράγοντας που έφερε σημαντικό αριθμό φαλκαριών στον Αλμυρό. Πολλοί από αυτούς εγκαταστάθηκαν με τα ζώα τους στην περιοχή του Αλμυρού, στο λεγόμενο Βλαχομαχαλά.
Στο Σέσκλο, παρομοίως, μετά την ανεπιτυχή επανάσταση στην ‘Ηπειρο, το μιλέτι του Νάσου Πίνα κατέβηκε στο Σέσκλο. Ο Νάσος Πίνας και το μιλέτι του είχαν πια εγκαταλείψει οριστικά το Μιτζηντέη. Το τουρκοκρατούμενο Μιτζηντέη ήταν πια αφιλόξενο και επικίνδυνο για τον ίδιο και τους συγγενείς του, αν επανεμφανίζονταν στο Μιτζηντέη.
Στην εκδήλωση θα παρουσιασθούν η Ρεμένικη Βλάχικη Φορεσιά και βλάχικοι χοροί από τις χορευτικές ομάδες του Λαογραφικού Συλλόγου Βλάχων Βόλου, του Λαογραφικού Συλλόγου Βλάχων Επαρχίας Αλμυρού και του Πολιτιστικού Συλλόγου Σέσκλου.